به گزارش سرویس بین‌الملل مرکز خبر حوزه، معاون بین‌الملل و گروهی از اساتید حوزه در سفر اخیر خود به لبنان که جهت آشنایی با مراکز عملی و دیدار با اندیشمندان این کشور صورت گرفت، دیداری هم با جرج جرداق نویسنده مشهور مسیحی و مولف کتاب «امام علی‌(ع) صدای عدالت انسانی» داشتند. این گزارش شامل مشاهدات خبرنگار مرکز خبر حوزه، است:

جلسه با سفیر ایران در لبنان به پایان رسیده بود که قرار شد به دیدن جرج جرداق برویم. هماهنگی دیدار را حجت‌الاسلام رییس‌زاده رایزن فرهنگی ایران انجام داده بود اما به خاطر  خانه کوچک او قرار شد چند نفر به نمایندگی از بقیه بروند. حجج‌اسلام زمانی معاون بین‌الملل حوزه، غفوری سرپرست معاونت آمارحوزه، علیدوست عضو جامعه مدرسین، مفتح رییس گروه علوم قرآنی و حدیث دانشگاه قم و قندی از اساتید سطح عالی سوار ماشین رایزنی شدیم، تعدادمان از ظرفیت ماشین بیشتر بود و با صمیمیت سوار شدیم!

* حرکت به سمت محله مسیحی نشین

خانه جرج جرداق در یکی از محله‌های مسیحی بیروت به نام «جونیه» قرار دارد از سفارت تا آنجا حدود بیست دقیقه در راه بودیم.

از محله‌های مختلف شهر گذشتیم و راننده جلوی یک ساختمان پنج شش طبقه نگه داشت. زنگی را که نام جرج جرداق جلویش نوشته بود زدیم و پیرمرد درب را باز کرد. پله‌های ساختمان قدیمی را طی کرده و به طبقه اول رفتیم، او درب را باز کرده و منتظرمان بود.

با همان چیزی مواجه شدم که انتظارش را داشتم؛ پیرمردی ژولیده با یک عصای چوبی و خانه‌ای که از قیافه او عجیب‌تر بود. گرد و خاک تمام فضای خانه را پوشانده بود و کتاب‌هایی که روی هم تلنبار شده بودند؛ اما او هنوز سرپا بود و با وجود کهولت سن می‌شد شادابی را در چهره‌اش مشاهده کرد. البته محل زندگی‌اش در جای دیگری است و اینجا محل مطالعه و تحقیق است.

* تعداد ما از مبل‌ها بیشتر بود

اتفاقا برق هم رفته بود و چون یک ساعتی بیشتر تا غروب نداشتیم خانه تاریک بود پیرمرد به انتهای سالن خانه‌اش راهنمایی‌مان کرد، آنجا چند مبل قدیمی بود و نشستیم ولی چون تعدادمان از مبل‌ها بیشتر بود او رفت تا یک صندلی بیاورد و اصرارداشت خودش این کار را انجام دهد بالاخره قبول کرد که بنشیند و به کمک نور تلفن همراه از لابلای کتاب‌ها یک صندلی پیدا کردم.

بعد از تعارفات اولیه یکی از حاضران سوالی پرسید که کم و بیش همه دنبال جواب آن بودیم «چرا کتاب امام علی‌(ع) صدای عدالت انسانی را نوشتی؟» بیشتر جلسه به پاسخ این سوال و حواشی آن گذشت و موضوعات دیگری هم مطرح شد که در ادامه می‌آید.

جرج جرداق در ابتدا با اشاره به مقطع تحصیلی زمان دبستان خود، گفت: در زمان کودکی از مدرسه فرار می­کردم  و چون بچه کوهستان و علاقه­مند به جنگل و آب بودم و در آنجا مشغول به شعر می­شدم و شعر می­خواندم.

* وقتی با نهج‌البلاغه آشنا شدم

وی ادامه داد: اطرافیانم به این فکر افتادند که به کجا فرار می­کنم و قصد کردند تعقیبم کنند. برادر بزرگترم که بعدها یک فیلسوف شد، به اطرافیانم توصیه کرد تعقیبم نکنند و به آنها گفت؛ او کار خوبی می­کند و درس واقعی را او می­خواند. برادر بزرگم به جای اینکه مرا تنبیه کند، کتاب نهج­البلاغه را در اختیارم گذاشت و توصیه کرد که این کتاب را که سرشار از ادب عربی است بخوانم.

این اندیشمند لبنانی افزود: این کتاب بنده را علاقه­مند کرد  و این جریان ادامه پیدا کرد تا آنجایی که در بیست سالگی معلم ادبیات شدم. در آن زمانی که بنده معلم ادبیات شدم، نهج­البلاغه در مواد درسی کشور لبنان قرار داشت و قرار بر این شد، بنده نهج­البلاغه را تدریس کنم. هنگامی که تدریس را شروع کردم این احساس به بنده دست  داد که باید بیشتر کتاب­های مربوط به امام علی(ع) را مطالعه کنم تا بتوانم تدریس عالمانه­تری را عرضه کنم. وقتی به کتاب­های مربوط به امام علی(ع) مراجعه کردم، متوجه شدم افرادی درباره امام علی(ع) کتاب نوشتند، اما هیچ­کدام از این نویسندگان امام علی(ع) را نشناخته‌اند و امام علی(ع) بزرگ­تر از آنهاست. به همین دلیل تصمیم گرفتم کتاب­های بیشتری را مطالعه کنم.

* متوجه شدم حقیقت با علی‌(ع) است

این شخصیت برجسته لبنانی با اشاره به عظمت امام علی(ع) خاطرنشان ساخت: بعد از مطالعات بسیار، اطلاعات بیشتری کسب کردم و متوجه عظمت امام علی(ع) شدم. در ادامه مطالعاتم متوجه شدم اختلافاتی در رابطه با امام علی(ع) بین شیعیان و اهل سنت وجود دارد. شیعیان می­گویند که امام علی(ع) امام است و ولایت دارد؛ ولی اهل سنت این مباحث را انکار می­کنند. این احساس در بنده به وجود آمد که به جای اینکه دنبال این دعواها و اختلافات بروم، به دنبال شناخت امام علی(ع) رفته و به عظمت او دست پیدا کنم. بعد از مطالعات نهج­البلاغه و کتب دیگر متوجه این موضوع شدم که حقیقت با علی است و این حقیقت را ادامه دادم. 

آقای جرج جرداق اظهار داشت: در سن 25 سالگی این تصمیم را گرفتم که مطالعاتی درباره کتاب نهج­البلاغه داشته باشم و منصفانه و بی­طرفانه به جلو بروم.

* دختر مسیحی بنام زینب!

وی در بخش دیگر از سخنانش به منطقه مرجه­العیون که زادگاهش بود اشاره کرد و اذعان داشت: در منطقه مرجه‌العیون که زادگاه بنده هست، مسیحیان و مسلمانان باهم زندگی می­کنند و اختلافات زیادی با هم ندارند. اسم برادرزاده بنده که در آن منطقه ساکن است، زینب است در حالی که او مسیحی است.

این اندیشمند لبنانی ادامه داد: در منطقه ما، مجله­ای بود که از من خواست مطالبم را به آنها بدهم. بنده این کار را کردم و آنها مطالبم را که درباره نهج البلاغه و امام علی‌(ع) بود به چاپ رساندند. بعد از اینکه مطالب بنده در آن مجله به چاپ رسید، این مجله به دست رئیس راهبان مارونی آن منطقه رسید و از مطالبم لذت برد. ایشان درخواست کرد اجازه بدهم مطالبم را در قالب کتابی به چاپ برساند و با هزینه کلیسا این کار را کرد؛ در حالی که أموال کلیسا فقط برای منافع مسیحیان خرج می­شد و به این ترتیب کتاب امام علی‌(ع) صدای عدالت انسانی چاپ شد.

این شخصیت برجسته لبنانی افزود: وقتی حاصل درآمد از فروش کتابم را به رئیس کشیشان تحویل دادند، اظهار کرد که این کار او فقط برای منفعت علمی بوده و از گرفتن آن خودداری و آن را وقف أمور خیریه کرد.

* کتابم همچنان تجدید چاپ می‌شود

آقای جرج جرداق با اشاره به تجدید چاپ این کتاب، عنوان کرد: بعد از به چاپ رسیدن این کتاب، مرتب این کتاب تجدید چاپ شد و همین امسال هم دو بار در بحرین و بیروت به چاپ رسید. همچنین این کتاب در مکتبه­المثنی عراق هم تجدید چاپ شد.

وی به تألیف کتاب « روائع نهج‌البلاغه» اشاره و تصریح کرد: این کتاب گزارشی از نهج البلاغه است و انگیزه بنده از نوشتن این کتاب این بوده که بتوانم تلخیصی از این کتاب ارزشمند ارائه دهم؛ چون نهج‌البلاغه خیلی مفصل است و خواندن بعضی از قسمت­های این کتاب برای برخی از مردم سخت و سنگین است. در ابتدای این کتاب مقدمه­ای شامل بر 200 صفحه نوشتم و این کتاب را به چاپ رساندم. رونق و رواج این کتاب از کتاب قبلی­ام بیشتر است.

این اندیشمند لبنانی در توضیح تالیف کتاب «الامام علی صوت العداله الانسانیه» گفت: این کتاب شامل چهار فصل است که علی و عدالت، علی و سقراط، علی و قومیت عربی و ... از فصل­های این کتاب است.

* پاسخ به اتهام بی اساس برخی اعراب

این شخصیت برجسته لبنانی به راز نوشتن فصل «علی و قومیت عربی» اشاره کرد و اظهار داشت: راز نوشتن این فصل از کتاب این بود که مصری­ها و عرب­ها این تحلیل را از تشیع دارند که تشیع کمر قومیت عربی را شکسته و آنها یک نگاه بدبینانه به تشیع دارند و می­گویند؛ تشیع با قومیت عربی در تضاد است و حال اینکه آنها نمی­فهمند امام علی(ع) در نهج­البلاغه چیزی فرای قومیت مطرح کرده؛ نه اینکه علیه قومیت یا به نفع قومیت مطلبی را آورده باشد. در کلام امام علی(ع) اندیشه­ای فراقومی وجود دارد. بنده فصل چهارم را برای اثبات این نظریه نوشتم.

* تمام سرچشمه‌های عدالت خواهی در نهج‌البلاغه موجود است

آقای جرج جرداق در ادامه به سرچشمه­های مدنیت، انسان­گرایی و عدالت­خواهی غرب پرداخت و اذعان داشت: بنده در شناسایی و بررسی که داشتم، به این نظریه رسیدم که تمام سرچشمه­های مدنیت، انسان­گرایی و عدالت­خواهی که غرب در قرن 19 و 20 به دنبال آن بوده، در نهج­البلاغه وجود دارد و امام علی(ع) آنها را در نهج­البلاغه آورده است. همچنین اشتراکی بودنی که کمونیست­ها به دنبال آن هستند و سرچشمه­هایی که آنها عاشق آن هستند، در سخنان امام علی(ع) وجود دارد.   

وی در بخش دیگری از سخنانش به کتاب­های موجود در کتابخانه خود پرداخت و خاطرنشان ساخت: بنده کتاب­هایی در کتابخانه خود دارم که از حدود 400 سال پیش از اجدادم به بنده به ارث رسیده و الان در کتابخانه بنده موجود است.

* امام علی(ع)، بالاتر از همه متفکران تاریخ اسلام

این اندیشمند لبنانی به کتاب «متفکرین اسلام» خود اشاره کرد و یادآور شد: کتابی با نام « مفکرو الاسلام» تألیف کردم که در کشور فرانسه به چاپ رسیده و کتاب بسیار مهمی به شمار می­رود. بنده متفکران اسلام را در آن آورده­ام و امام علی(ع) را بالاتر از همه متفکران تاریخ اسلام قرار داده­ام و حتی ایشان را بالاتر از پیامبر اکرم(ص) نشان داده­ام. بنده نقش اندیشه­ای امام علی(ع) را در نظر گرفته­ام.

وی در پایان تصریح کرد: در قرون وسطی در اروپا امام علی(ع) آنقدر قداست پیدا کرده بود که ایشان را یکی از قدیسان تاریخ دین مسیحیت محسوب می­کردند. همچنین صورت امام علی(ع) را در کلیسای رم درست کرده­اند.

تنظیم: مرتضی سعیدی نجفی، محمد رسول صفری